In 2017 verloor ik mijn vader. Hij was al een tijd ziek, maar in de laatste 1,5 maand ging hij ineens razendsnel achteruit. Voor we er erg in hadden, zaten we al met de uitvaartbegeleidster aan tafel om een kist uit te zoeken. Een bizarre rollercoaster die m’n wereld op z’n kop zette. Onze zoon was in die tijd ruim 2,5, hoe ga ik als moeder om met rouw?
In deze blog:
Zo ga ik als moeder om met rouw
Als je me al even volgt, weet je dat ik altijd open ben over mijn gevoelens en gedachten. Ik ben sowieso gevoelig, waardoor emoties een grote rol spelen in mijn en ons leven. Dat is niet altijd makkelijk. Mijn zoon is minstens zo gevoelig en voelt mijn stemmingen feilloos aan. Toen ik klein was, waren gevoelens en emoties niet zo bespreekbaar.
Ik kan me nog herinneren dat mijn opa heel ziek was en wij als kleinkinderen vooral werden afgeschermd voor wat er gebeurde. Ik was toen een jaar of 10, 11 en kreeg veel mee. Maar omdat er weinig over werd gesproken, werden ziekte en dood iets engs. Iets waar je maar beter van kon wegblijven. Toen ik in 2012 totaal onverwacht een bijzondere vriendin verloor, wist ik dan ook niet wat ik ermee aan moest. Het bleek het lastste zetje richting de burn-out die toen al op de loer lag.
In 2014, werd ik moeder en wist ik: ik wil mijn zoon leren dat emoties bij het leven horen, net als de dood. Dat we er gewoon over moeten kunnen praten.
Afscheid nemen met een peuter
Toen mijn vader in -wat later bleek- zijn laatste week in het ziekenhuis belandde, ben ik eerst alleen met Etienne daarnaartoe gegaan. Een paar dagen later namen we Laurens mee naar Dordrecht. In het ziekenhuis in Rotterdam klom hij op een kruk en ging naast opa zitten. Nieuwsgierig bekeek hij hem van alle kanten en kletste honderduit. Hij was niet bang voor opa met alle pleisters en slangetjes. Op zondag kwam opa zelfs nog uit bed en kroop Laurens op zijn schoot. De dag erna was hij er niet meer.
Rouwen met een kind om je heen
Toen we onze zoon dat ‘s ochtends vertelden, gaf hij me een dikke knuffel en dat was dat. In de dagen die volgden, moesten we een hoop regelen, waarvoor we op maandag opnieuw naar Dordrecht reden. Laurens werd toen opgevangen door onze lieve buurvrouw, omdat we onze aandacht nodig hadden voor het plannen van de uitvaart. Vanaf het moment dat we die avond thuiskwamen, week hij niet meer van mijn zijde.
Hij speelde naast me, terwijl ik uitgeput van het verdriet en het op en neer reizen op de bank lag. Af en toe praatte hij over opa, maar ging ook feilloos over op verhalen over zijn Duplo poppetjes. Hij was erbij toen we voor de laatste keer afscheid namen. De kleintjes mochten de kist beschilderen. Door daar voor hen iets ‘leuks’ van te maken, werd het moment iets luchtiger Tijdens de uitvaart brak hij het ijs door met zijn peuterstemmetje te roepen: “Mama? Ligt opa daarin? Zullen we het openmaken en even kijken?”
De onvoorspelbaarheid van rouw en verdriet
Na het afscheid begint het normale leven weer. Tenminste, voor de buitenwereld. Want rouwen stopt nooit. En dus gebeurt het regelmatig dat het verdriet oplaait. Een paar keer per jaar kan Laurens in tranen uitbarsten, omdat hij opa zo mist. Dan komt het verdriet uit zijn tenen. Ook al was hij zo klein toen het gebeurde, hij heeft een handjevol herinneringen. Die houden we levend met foto’s. Ook belt hij af en toe met oma, om verhalen te horen en samen over opa te kletsen.
Donkere mist met zonnestralen
Ieder jaar in maart valt er een donkere mist over me heen. Zijn verjaardag en sterfdag liggen 4 dagen uit elkaar, waardoor het verdriet dubbel aanwezig is voor mijn gevoel. Ik laat het er zijn. De ene dag huil ik, de andere slaap ik en weer een andere dag schijnt het zonnetje voorzichtig door de mist heen. Ik verbloem niks, waardoor onze zoon het meekrijgt. Hij knuffelt me dan eens extra of, zoals laatst, neemt iets lekkers voor me mee. Dat ontroert me enorm.
Hoe ga je als moeder om met rouw?
Wat het juiste is om te doen rondom rouw met je kind(eren)? Ik ben geen deskundige, dus kan dat vanuit dat oogpunt niet zeggen. Ik kan wel uit eigen ervaring zeggen dat je je eigen kind het beste kent en weet wat voor jullie werkt. Wij geloven zelf dat we als ouders mogen laten zien dat er emoties zijn zoals verdriet, gemis en boosheid. En dat je die niet hoeft weg te stoppen, omdat het ‘al zolang geleden is’ of ‘er mensen zijn die het zwaarder hebben’. Ieder heeft recht op z’n eigen verdriet. Het mag er zijn, wanneer het ook komt en hoe het ook komt. Ik hoop dat ik daarvoor voor hem het stukje taboe wegneem, dat ik als kind wel heb ervaren. En dat hij zich altijd veilig zal voelen om zijn gevoelens te uiten.
Fijne boeken over rouw en verlies voor kinderen
We hebben ook veel gehad aan het boek Eiland van Opa, dat ik kreeg van een lieve vriendin. Het verhaal gaat over Sem en zijn opa, die gek zijn op elkaar en avonturen beleven. Zo leren kinderen dat iemand altijd dichtbij is. Dat is wat we Laurens ook altijd vertellen: Opa is bij ons, in ons hart.
Hieronder deel ik nog een aantal tips voor kinderboeken over rouw, misschien heb je er iets aan als je in een vergelijkbare situatie komt.
Berichten met een * in de titel bevatten commerciële content.
1 Reactie
Mooi gezegd en ik denk dat je het ook heel mooi doet. Hoewel je kinderen zoiets het liefst bespaart, bespaart ‘het leven’ ze de dood niet en daarom denk ik dat het goed is dat ze ermee om leren gaan.
Ook bij ons thuis werden we beschermd opgevoed wat betreft ziekte en dood. Bovendien was het er ‘weinig’ in onze kindertijd. Tot ik mijn vader verloor. Ik was vijftien. Toen leerde ik ‘vanzelf’ wat rouw was. En rouw is rauw. Dat mogen anderen volgens mij best van je zien.
Veel sterkte deze dagen/maand!